آنتی ویروس چیست و چگونه کار می کند؟

آنتی ویروس چیست؟

آنتی ویروس (Antivirus) به یک دسته نرم‌افزارهای امنیتی گفته می‌شود که طراحی شده‌اند تا سیستم‌های کامپیوتری را از ویروس‌ها، بدافزارها و تهدیدات امنیتی دیگر محافظت کنند.

نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس با داشتن دیتابیسی از الگوها و امضاهای مربوط به ویروس‌ها، به دنبال هرگونه الگوی شبیه به ویروس‌ها در فایل‌های مختلف هستند. زمانی که نرم‌افزار آنتی‌ویروس یک فایل را اسکن می‌کند، الگوهای مشخص شده برای هر نوع ویروس بررسی می‌شود. اگر الگویی در فایل شناسایی شود که با یک ویروس مطابقت داشته باشد، نرم‌افزار آنتی‌ویروس هشدار می‌دهد و فایل را به عنوان یک فایل مشکوک در نظر می‌گیرد.

نحوه کار آنتی ویروس 

نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس به منظور شناسایی، جلوگیری و حذف ویروس‌ها از سیستم شما طراحی شده‌اند. این نرم‌افزارها با داشتن دیتابیسی از الگوها و امضاهای مربوط به ویروس‌ها، به دنبال هرگونه الگوی شبیه به ویروس‌ها در فایل‌های مختلف هستند.

زمانی که نرم‌افزار آنتی‌ویروس یک فایل را اسکن می‌کند، ابتدا الگوهای مشخص شده برای هر نوع ویروس بررسی می‌شود. اگر الگویی در فایل شناسایی شود که با یک ویروس مطابقت داشته باشد، نرم‌افزار آنتی‌ویروس هشدار می‌دهد و فایل را به عنوان یک فایل مشکوک در نظر می‌گیرد. در این مرحله، برخی نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس قادر به پاک کردن ویروس هستند، در حالی که دیگران فایل مشکوک را به قرنطینه می‌اندازند.

روش‌های دیگری که برای شناسایی ویروس‌ها در نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس استفاده می‌شوند، عبارتند از:

1. تحلیل رفتاری آنتی ویروس چیست؟  : برخی نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس قادر به شناسایی ویروس‌ها بر اساس رفتار آن‌ها در سیستم هستند. این نرم‌افزارها به دنبال علائمی مانند تلاش برای تغییر فایل‌های سیستم، اتصال به شبکه‌های مشکوک یا انجام فعالیت‌های مشکوک هستند.
2. تحلیل محتوا آنتی ویروس چیست؟ : برخی نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس قادر به شناسایی ویروس‌ها بر اساس محتوای فایل هستند. این نرم‌افزارها می‌توانند فایل‌ها را با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده بررسی کنند تا به دنبال محتوای مشکوک و قابل شناسایی ویروس‌ها باشند.

کاربرد آنتی ویروس چیست؟

• نرم‌افزارهای آنتی ویروس برای محافظت از سیستم‌های کامپیوتری در مقابل بدافزارها، ویروس‌ها و تهدیدات امنیتی دیگر استفاده می‌شوند. کاربردهای اصلی آنتی ویروس عبارتند از:
• شناسایی و حذف ویروس‌ها
•  نرم‌افزارهای آنتی ویروس با شناسایی ویروس‌ها، به دنبال حذف آن‌ها از سیستم شما هستند تا از ایجاد آسیب در سیستم جلوگیری کنند.
• جلوگیری از عفونت سیستم
•  نرم‌افزارهای آنتی ویروس با اسکن کردن فایل‌های مختلف، به دنبال هرگونه علائم شناخته شده ویروس‌ها و بدافزارها هستند و با اعلام هشدار به کاربر، به او اجازه می‌دهند تا از دانلود یا اجرای یک فایل خطرناک جلوگیری کند.
• به روزرسانی دیتابیس
•  نرم‌افزارهای آنتی ویروس برای تشخیص ویروس‌های جدید و ویروس‌هایی که الگوی آن‌ها در دیتابیس نرم‌افزار آنتی ویروس وجود ندارد، به روزرسانی دیتابیس خود را انجام می‌دهند.
• حفاظت از حریم خصوصی

 برخی نرم‌افزارهای آنتی ویروس قابلیت حفاظت از حریم خصوصی کاربر را نیز دارند، این نرم‌افزارها به کاربر اجازه می‌دهند تا از اطلاعات شخصی و فایل‌های حساس خود را در برابر دسترسی بدافزارها و افراد ناشناخته محافظت کنند. نصب و استفاده از یک نرم‌افزار آنتی ویروس از مهمترین اقداماتی است که می‌توانید برای افزایش امنیت سیستم خود انجام دهید.

در کل نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده و دیتابیس‌های آن‌ها، به دنبال هرگونه علائم شناخته شده ویروس‌ها در فایل‌های مختلف هستند. با این کار، سیستم شما را در برابر عفونت ویروسی حفاظت می‌کنند.

آنتی ویروس چگونه ویروس‌ها را شناسایی می‌کند؟

آنتی ویروس به منظور شناسایی ویروس‌ها و برنامه‌های مخرب، از روش‌های مختلفی استفاده می‌کند که استفاده از آنتی ویروس های قدرتمند از جمله آنتی ویروس Kaspersky برای شناسایی ویروس کمک شایانی می کند.

روشی مبتنی بر اثر یا امضای ویروس (Signature)

یکی از روش‌های شناسایی ویروس‌ها توسط نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس، استفاده از روش مبتنی بر اثر یا امضای ویروس (Signature) است. در این روش، نرم‌افزار آنتی‌ویروس برای شناسایی ویروس‌ها، از الگوهای مشخصی که مربوط به ویروس‌ها می باشد استفاده می‌کند که به عنوان امضا یا اثر ویروس شناخته می‌شوند. امضای ویروس شامل الگویی از کدهای بدافزار و رفتارهای مشخصی است که به صورت یک رشته از کاراکترها در نرم‌افزار آنتی‌ویروس ذخیره می‌شود.

زمانی که نرم‌افزار آنتی‌ویروس یک فایل را اسکن می‌کند، ابتدا الگوهای مشخص شده برای هر نوع ویروس بررسی می‌شود. اگر الگویی در فایل شناسایی شود که با یک ویروس مطابقت داشته باشد، نرم‌افزار آنتی‌ویروس هشدار می‌دهد و فایل را به عنوان یک فایل مشکوک در نظر می‌گیرد.اما در این روش، مشکلی وجود دارد که اگر ویروس جدیدی در سیستم شما وارد شود که امضای آن در دیتابیس نرم‌افزار آنتی‌ویروس موجود نباشد، نرم‌افزار آنتی‌ویروس نمی‌تواند آن را شناسایی کند. به همین دلیل، نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس باید دیتابیس خود را به‌روزرسانی کنند تا الگوهای جدید ویروس‌ها را نیز در بر بگیرد.

در کل، روش مبتنی بر امضای ویروس یک روش مؤثر برای شناسایی ویروس‌ها است، اما برای رفع مشکلاتی که در این روش وجود دارد، نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس از روش‌های دیگری نیز برای شناسایی ویروس‌ها استفاده می‌کنند.

شناسایی رفتار در آنتی ویروس چیست؟

یکی از روش‌های شناسایی ویروس‌ها توسط نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس، روش مبتنی بر شناسایی رفتار (Behavior-based detection) است. در این روش، نرم‌افزار آنتی‌ویروس با مانیتورینگ رفتارهای سیستم، به دنبال عملکردهایی مشکوک از طریق برنامه‌های کاربردی است.

برای شناسایی رفتارهای مشکوک، نرم‌افزار آنتی‌ویروس به دنبال الگوهایی می‌گردد که با رفتارهای شناخته شده ویروس‌ها در سیستم مطابقت دارند. به عنوان مثال، یک رفتار مشکوک می‌تواند شامل تلاش برای تغییر فایل‌های سیستم، اتصال به شبکه‌های مشکوک یا انجام فعالیت‌های مشکوک باشد.

همچنین، برخی نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس قابلیت تشخیص الگوهای جدید و ناشناخته ویروس‌ها را نیز دارند. در این روش، نرم‌افزار آنتی‌ویروس با بررسی رفتارهای شبیه به ویروس‌های شناخته شده، به دنبال الگوهای جدید و مشکوک می‌گردد و در صورت شناسایی آن‌ها، فایل را به عنوان یک فایل مشکوک در نظر می‌گیرد.

مزیت اصلی روش مبتنی بر شناسایی رفتار این است که قادر است به شناسایی ویروس‌های جدید و ناشناخته نیز بپردازد. با این حال، این روش نیاز به پردازش بیشتری نسبت به روش مبتنی بر امضا دارد و ممکن است به مشکلاتی در شناسایی دقیق ویروس‌ها برخورد کند. برای اینکه نرم‌افزار آنتی‌ویروس بتواند به صورت کامل از این روش استفاده کند، باید به روزرسانی‌های منظم دیتابیس خود بپردازد و الگوهای جدید ویروس‌ها را در بر بگیرد.

یادگیری ماشین در آنتی ویروس چیست؟

یادگیری ماشین در زمینه آنتی ویروس به عنوان یکی از روش‌های پیشرفته شناسایی و مبارزه با ویروس‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، با استفاده از اطلاعاتی که به صورت خودکار جمع‌آوری می‌شوند، مدل‌هایی برای شناسایی ویروس‌ها و برنامه‌های مخرب تولید می شوند.

مدل‌های یادگیری ماشین برای شناسایی ویروس‌ها به دو روش با نظارت و بدون نظارت قابل اجرا هستند. در روش با نظارت ، اطلاعاتی که شامل نمونه‌هایی از ویروس‌ها و برنامه‌های مخرب هستند را به مدل میدهیم و مدل با استفاده از این اطلاعات آموزش میبیند. در روش بدون نظارت، اطلاعاتی که شامل نمونه‌هایی از برنامه‌های سالم و بدافزارها هستند را به مدل می دهیم و مدل باید به صورت خودکار سعی کند الگوهای مفیدی را در اطلاعات پیدا کند.

علاوه بر این مدل‌های یادگیری ماشین می‌توانند به صورت پویا و به‌روزرسانی شونده باشند. به این معنا که با استفاده از داده‌های جدید، مدل‌های یادگیری ماشین به صورت پویا به‌روزرسانی می‌شوند و قادر به شناسایی ویروس‌ها و برنامه‌های مخرب جدید می‌شوند.

در کل استفاده از یادگیری ماشین در آنتی ویروس‌ها، بهبود قابل توجهی در شناسایی ویروس‌ها و برنامه‌های مخرب داشته و این روش به‌عنوان یکی از روش‌های پرکاربرد در مبارزه با ویروس‌ها شناخته‌شده است.

شناسایی با استفاده از روش‌های ارزیابی فایل

روش‌های ارزیابی فایل یا File Evaluation Methods برای شناسایی ویروس‌ها و برنامه‌های مخرب، از معیار‌های مختلفی استفاده می‌کنند. در ادامه به برخی از این معیار‌ها توضیح داده شده است:

1. اندازه فایل

 این معیار بر اساس اندازه فایل، فایل‌هایی را که بسیار بزرگ یا بسیار کوچک هستند، شناسایی می‌کند. این روش برای شناسایی برنامه‌هایی که به صورت پنهانی در داخل فایل‌های بزرگ قرار گرفته‌اند، بسیار موثر است.

2. تاریخ ایجاد فایل

 این معیار بر اساس تاریخ ایجاد فایل، فایل‌هایی را که در تاریخ‌های مشکوک ایجاد شده‌اند، شناسایی می‌کند. به عنوان مثال، اگر یک فایل در وسط شب ایجاد شود، ممکن است مشکوک به بودن آن باشد.

3. نوع فایل

 این معیار بر اساس نوع فایل، فایل‌هایی را که نوع آن‌ها با نوع فایل‌های مشابهشان مطابقت ندارد، شناسایی می‌کند. به عنوان مثال، اگر یک فایل با پسوند exe باشد، اما در واقع یک فایل متنی باشد، ممکن است مشکوک به بودن آن باشید.

4. وضعیت فایل

 این معیار بر اساس وضعیت فایل، فایل‌هایی را که وضعیت آن‌ها از پیش تعیین شده است ولی تغییر کرده‌اند، شناسایی می‌کند. به عنوان مثال، اگر یک فایل قابل خواندن و نوشتن باشد، اما در واقع فقط قابل خواندن باشد، ممکن است مشکوک به بودن آن باشید.

در کل روش‌های ارزیابی فایل با استفاده از معیار‌های مختلف، فایل‌هایی را که مشکوک به ویروس بودن هستند، شناسایی می‌کنند. این روش برای شناسایی ویروس‌ها و برنامه‌های مخرب که به صورت پنهانی در داخل فایل‌های بزرگ یا قبلاً وجود داشته باشند، بسیار موثر است. با این حال، باید توجه داشت که این روش به تنهایی کافی نیست و باید با روش‌های دیگری مانند شناسایی با استفاده از الگوریتم‌های امضایی یا روش‌های رفتاری همراه شود تا به شیوه کاملی ویروس‌ها و برنامه‌های مخرب شناسایی شوند.

در ادامه این موضوع مطرح میشود که بانک اطلاعاتی آنتی ویروس چیست؟ و شامل چه مواردی می شود؟

بانک اطلاعاتی مشخصات ویروس‌ها

بانک‌های اطلاعاتی مشخصات ویروس‌ها معمولاً شامل اطلاعات زیر می‌باشند:

1. نام ویروس: نامی که برای ویروس تعیین شده است و با استفاده از این نام، می‌توان آن را شناسایی کرد.

2. شناسه ویروس: یک شناسه منحصر به فرد برای ویروس است که به صورت خودکار ایجاد می‌شود و با استفاده از آن، می‌توان ویروس را به صورت دقیق شناسایی کرد.

3. توضیحات: شامل توضیحاتی درباره رفتار ویروس، سمت‌هایی که بر روی سیستم تحت حمله قرار می‌گیرد و نحوه گسترش ویروس در سیستم است.

4. تاریخ ایجاد ویروس: تاریخی که ویروس ایجاد شده است.

5. روش‌های شیوع: شامل روش‌هایی که ویروس برای شیوع در سیستم‌ها استفاده می‌کند مانند ایمیل، USB، شبکه‌های بی‌سیم و غیره.

6. محل قرارگیری ویروس: محلی که ویروس در سیستم قرار گرفته است مانند پوشه‌های خاص در سیستم عامل، رجیستری و غیره.

7. روش‌های شناسایی: شامل روش‌هایی که برای شناسایی ویروس استفاده می‌شود مانند الگوریتم‌های امضایی، روش‌های رفتاری و غیره.

8. روش‌های حذف: شامل روش‌هایی که برای حذف ویروس از سیستم استفاده می‌شود مانند حذف دستی، استفاده از نرم‌افزارهای ضد ویروس و غیره.

سازمان‌های امنیتی متعددی تهیه و نگهداری می‌شوند این بانک‌ها با ارائه اطلاعات دقیق درباره ویروس‌ها، به شناسایی ویروس‌ها و مقابله با آن‌ها کمک می‌کنند.

انواع اسکن برای شناسایی ویروس

برای اسکن کامپیوتر با آنتی ویروس، ابتدا باید یک نرم افزار آنتی ویروس را بر روی کامپیوتر خود نصب کنید. سپس با اجرای نرم افزار آنتی ویروس، می‌توانید به روش‌های مختلفی که در این نرم افزارها وجود دارد، کامپیوتر خود را اسکن کنید:

اسکن سریع (Quick Scan)

 این روش برای اسکن سریع بخش‌های مهم سیستم مانند فایل‌های سیستمی و برنامه‌های اجرایی استفاده می‌شود. در این روش، آنتی ویروس فقط بر روی بخش‌هایی که معمولاً در آن‌ها ویروس‌ها پنهان می‌شوند، اسکن می‌کند. به دلیل اینکه این روش بسیار سریع است، می‌تواند به عنوان یک روش اسکن معمولی در هر زمانی که نیاز به اسکن سریع دارید، استفاده شود.

اسکن کامل (Full Scan)

 در این روش، آنتی ویروس تمامی فایل‌های موجود در سیستم شما را اسکن می‌کند. این روش برای شناسایی ویروس‌هایی که در بخش‌های گوناگون سیستم قرار گرفته‌اند، بسیار موثر است. با این حال، به دلیل اینکه این روش زمان زیادی برای اسکن نیاز دارد، معمولاً برای اسکن دوره‌ای و معمولی سیستم استفاده می‌شود.

اسکن سفارشی (Custom Scan)

 در این روش، شما می‌توانید بخش‌های خاصی از سیستم خود را برای اسکن انتخاب کنید. به عنوان مثال، می‌توانید فقط بخش‌هایی که دانلودهای اخیر شما را شامل می‌شوند، اسکن کنید. این روش برای شناسایی ویروس‌هایی که ممکن است در بخش‌های خاصی از سیستم قرار گرفته‌اند، بسیار موثر است.

در نهایت بعد از اسکن کامپیوتر با آنتی ویروس، در صورتی که هرگونه ویروس یا برنامه مخربی شناسایی شود، نرم افزار آنتی ویروس باید به صورت خودکار آن را حذف یا به قرنطینه برده و هشداری به شما نمایش دهد.

چگونگی مقابله با بدافزارها توسط آنتی ویروس

آنتی ویروس یکی از ابزارهای امنیتی مهم برای مقابله با بدافزارها است. برای مقابله با بدافزارها، آنتی ویروس به شیوه‌های زیر عمل می‌کند:

1. شناسایی و حذف بدافزار: از آنجایی که آنتی ویروس قادر است به شناسایی بدافزارها و برنامه‌های مخرب بپردازد، ابتدا باید بدافزارها را شناسایی کند و سپس آن‌ها را حذف کند. آنتی ویروس به کمک الگوریتم‌های مختلفی که برای شناسایی و حذف بدافزارها تولید می شوند، این کار را انجام می‌دهد.
2. به‌روزرسانی آنتی ویروس: برای مقابله با بدافزارهای جدید، آنتی ویروس باید به‌روزرسانی شود. به‌روزرسانی آنتی ویروس به معنای افزایش توانایی آن در شناسایی و حذف بدافزارهای جدید است. به‌روزرسانی آنتی ویروس باید به‌صورت منظم انجام شود تا بدافزارهای جدید قابل شناسایی باشند.
3. اسکن منظم سیستم: برای جلوگیری از نفوذ بدافزارها به سیستم، باید سیستم را به‌صورت منظم اسکن کرد. آنتی ویروس با اسکن منظم سیستم، به دنبال بدافزارهای جدید می‌گردد و اگر بدافزاری شناسایی شود، آن را حذف می‌کند.
4. استفاده از فایروال: فایروال یکی دیگر از ابزارهای امنیتی است که به کمک آن، می‌توان بدافزارها را مسدود کرد و جلوی نفوذ آن‌ها به سیستم را گرفت. با استفاده از فایروال، می‌توان از ترافیک شبکه، ورودی و خروجی اطلاعات و  تلاش برای نفوذ بدافزارها به سیستم جلوگیری کرد.

با استفاده از ابزارهایی همچون آنتی ویروس، به‌روزرسانی منظم، اسکن منظم سیستم، استفاده از فایروال و آموزش کاربران درباره رفتارهای امن در استفاده از اینترنت، می‌توان جلوی نفوذ بدافزارها به سیستم را گرفت و از سلامت سیستم و اطلاعات محرمانه محافظت کرد.